Ten przewodnik ma na celu pomóc w utrwaleniu kluczowych koncepcji i technik budowania skutecznych promptów do komunikacji z AI, omówionych w module 1 szkolenia dla firmy ECON.
Cel modułu:
Zdefiniowanie jasnego celu i kontekstu komunikacji z AI, stosowanie trzech kluczowych technik (krok po kroku, rola, przykłady), unikanie typowych błędów, oraz proszenie AI o uzasadnienie i źródła.
Kluczowe obszary do przestudiowania:
Dlaczego AI czasem odmawia współpracy?
- Zrozumienie, że AI nie jest wyszukiwarką internetową działającą "tu i teraz".
- AI odpowiada na podstawie wiedzy, na której została wytrenowana, oraz instrukcji, które otrzymuje.
- Mechanizmy bezpieczeństwa i ograniczenia technologiczne AI.
- Trzy filary skutecznego promptu (Rozwiązanie problemu braku współpracy AI):
- Rola: Jasne nazwanie kompetencji i tonu, w jaki AI ma się wcielić (np. "Jesteś specjalistą ds. obsługi klienta w ECON").
- Doprecyzowanie: Zdefiniowanie celu, zakresu i ograniczeń, a także wskazanie formatu odpowiedzi (tabela, e-mail, procedura).
- Zgoda na niepełne dane: Poproszenie AI o pytania doprecyzowujące lub wskazanie, czego potrzebuje, a także zgodę na podanie znanych danych z zaznaczeniem ich niepewności.
Trzy kluczowe techniki budowania promptów:
- Technika 1: Krok po kroku: Rozbijanie złożonego zadania na mniejsze, sekwencyjne etapy; proszenie o listy kontrolne.
- Technika 2: Rola: Nadanie AI konkretnej roli, która ustawia styl i poziom szczegółowości odpowiedzi.
- Technika 3: Przykłady (few-shot): Podawanie 1-2 wzorców, aby nauczyć model tonacji i struktury oczekiwanej odpowiedzi.
Antywzorce (czego unikać):
- Zbyt ogólne polecenia (np. "napisz post").
- Brak kontekstu działu i celu.
- Sprzeczne polecenia (np. "krótko i szczegółowo").
- Brak określonego formatu odpowiedzi.
Złoty wzór promptu:
- [Rola] + [Co chcesz] + [Ograniczenia/format] + [Kontekst/przykład]
- Schemat 1->6 (Rozbijanie na kroki): Zdefiniuj cel i odbiorcę, nadaj rolę, podaj format i ograniczenia, dodaj przykład/konkrety, poproś o pytania doprecyzowujące, zakończ checklistą/tabelą.
Weryfikacja i wiarygodność:
- Prośba o uzasadnienie i źródła.
- Instruowanie AI, aby zaznaczyła niepewność i ograniczenia danych.
- Prośba o wskazanie, czego AI potrzebuje, jeśli nie ma aktualnych danych.
Najczęstsze błędy i ich poprawa:
- Brak odbiorcy/tonu -> Rola + cel + odbiorca, ton formalny/swobodny.
- Brak formatu/ograniczeń -> Określenie formatu (e-mail/tabela) i limitu znaków, nagłówków.
- Próba uzyskania aktualnych danych, których AI nie ma w swojej bazie.
- Brak zgody na podanie danych częściowych lub szacunkowych.
Checklista "gotowy prompt":
- Rola, Cel i odbiorca, Format/ograniczenia, Kontekst/przykład, Prośba o pytania doprecyzowujące, Weryfikacja (uzasadnienie/źródła).
Quiz
Instrukcje: Odpowiedz na każde pytanie w 2-3 zdaniach.
- Dlaczego AI często odmawia współpracy, gdy prosi się ją o aktualne informacje, np. o dofinansowania na bieżący rok?
- Wyjaśnij znaczenie "nadania roli" AI w procesie tworzenia promptu. Podaj przykład.
- Jaką technikę stosujesz, gdy dzielisz złożone zadanie na mniejsze, sekwencyjne kroki dla AI? Dlaczego jest to skuteczne?
- Czym jest antywzorzec w kontekście promptów i podaj jeden przykład takiego antywzorca.
- Dlaczego ważne jest, aby w prompcie określić oczekiwany format odpowiedzi (np. tabela, e-mail)?
- W jaki sposób możesz poprosić AI o zwiększenie wiarygodności jej odpowiedzi, zamiast pytać o "współczynnik pewności"?
- Podaj przykład zastosowania techniki "przykłady (few-shot)" w prompcie. Jakie korzyści ona przynosi?
- Co oznacza "zgoda na niepełne dane" w kontekście budowania promptu i dlaczego jest to przydatne?
- Opisz jedną z poprawek do błędu "Brak odbiorcy/tonu" w prompcie.
- Wymień trzy kluczowe elementy "złotego wzoru promptu".
Klucz odpowiedzi do quizu
- AI często odmawia współpracy z aktualnymi informacjami, ponieważ nie przeszukuje internetu w czasie rzeczywistym. Jej wiedza pochodzi z danych, na których została wytrenowana, oraz z wbudowanych mechanizmów bezpieczeństwa, które ograniczają generowanie niepewnych lub ryzykownych treści.
- Nadanie roli AI oznacza wyraźne określenie jej kompetencji i tonu, w jaki ma się wcielić podczas odpowiadania na prompt. Przykładowo, "Jesteś ekspertem ds. funduszy UE" ustawia oczekiwany poziom szczegółowości i profesjonalizmu odpowiedzi.
- Technika dzielenia złożonego zadania na mniejsze kroki nazywana jest techniką "krok po kroku". Jest skuteczna, ponieważ ułatwia AI przetwarzanie prośby i generowanie bardziej precyzyjnych i kompletnych odpowiedzi, minimalizując ryzyko ogólnikowości.
- Antywzorzec to przykład nieefektywnego lub błędnego promptu, którego należy unikać. Przykładem antywzorca jest zbyt ogólne polecenie, takie jak "Napisz post", które nie dostarcza AI wystarczającego kontekstu czy ograniczeń.
- Określenie oczekiwanego formatu odpowiedzi jest kluczowe, ponieważ pomaga AI ustrukturyzować dane w sposób użyteczny dla użytkownika. Bez jasno określonego formatu, jak tabela czy e-mail, AI może przedstawić informacje w chaotyczny sposób.
- Aby poprosić AI o zwiększenie wiarygodności jej odpowiedzi, należy polecić jej podanie uzasadnienia i źródeł, na których opiera swoje dane. Można też poprosić o wskazanie, gdzie użytkownik może zweryfikować te informacje krok po kroku.
- Technika "przykłady (few-shot)" polega na podaniu AI jednego lub dwóch wzorców oczekiwanej odpowiedzi, aby model nauczył się tonacji i struktury. Na przykład, podając wzór e-maila, możesz poprosić AI o napisanie podobnego maila z innymi danymi.
- "Zgoda na niepełne dane" oznacza poinformowanie AI, że akceptujesz, jeśli nie ma wszystkich aktualnych informacji, ale prosisz o podanie tych, które zna, z zaznaczeniem ich niepewności. Jest to przydatne, ponieważ pozwala uzyskać cenne, choć niepełne, dane zamiast całkowitej odmowy.
- Jedną z poprawek do błędu "Brak odbiorcy/tonu" jest dodanie w prompcie roli, celu oraz określenia odbiorcy, np. "Jesteś pracownikiem marketingu i piszesz dla mieszkańców Radwanic". To pozwala AI dostosować styl i język odpowiedzi.
- Trzy kluczowe elementy "złotego wzoru promptu" to: [Rola], [Co chcesz], oraz [Ograniczenia/format].
Pytania esejowe
Instrukcje: Przygotuj pięć pytań esejowych, które skłonią do głębszej refleksji nad materiałem. Nie podawaj odpowiedzi.
- W jaki sposób zrozumienie ograniczeń AI, takich jak brak dostępu do internetu w czasie rzeczywistym, wpływa na strategię budowania skutecznych promptów? Omów, jak ta wiedza zmienia podejście do formułowania zapytań i oczekiwań wobec generowanych odpowiedzi.
- Porównaj i skontrastuj trzy kluczowe techniki budowania promptów (krok po kroku, rola, przykłady). Przedstaw, w jakich scenariuszach każda z tych technik jest najbardziej efektywna i jak mogą być one łączone dla uzyskania optymalnych rezultatów.
- Przeanalizuj problem "antywzorców" w promptach. Wyjaśnij, dlaczego zbyt ogólne, sprzeczne lub pozbawione formatu polecenia prowadzą do nieefektywnej komunikacji z AI, i zaproponuj ogólne strategie unikania tych błędów.
- Omów znaczenie "zgody na niepełne dane" oraz prośby o uzasadnienie i źródła w kontekście wiarygodności odpowiedzi AI. Jakie są implikacje braku tych elementów dla użyteczności informacji generowanych przez AI w środowisku biznesowym?
- Zaprojektuj hipotetyczny, złożony prompt dla AI, który ma za zadanie pomóc w planowaniu lokalnego wydarzenia (np. zbiórki elektroodpadów), uwzględniając wszystkie omówione w module techniki i zasady. Wyjaśnij każdy element promptu i uzasadnij jego włączenie.
Słownik kluczowych terminów
- AI (Sztuczna Inteligencja) – Systemy komputerowe zdolne do wykonywania zadań, które normalnie wymagają ludzkiej inteligencji, takie jak rozumienie języka naturalnego, rozpoznawanie wzorców i podejmowanie decyzji.
- Prompt – Instrukcja, pytanie lub fragment tekstu dostarczany modelowi językowemu AI w celu wygenerowania odpowiedzi.
- Model językowy – Rodzaj modelu sztucznej inteligencji, który jest wytrenowany na dużym zbiorze danych tekstowych w celu rozumienia i generowania ludzkiego języka.
- Kontekst – Informacje otaczające główną prośbę w prompcie, które pomagają AI zrozumieć intencję użytkownika i dostosować odpowiedź (np. dział, cel, odbiorca).
- Rola (w prompcie) – Określenie konkretnej funkcji lub tożsamości, w jaką AI ma się wcielić, aby nadać odpowiedzi odpowiedni ton, styl i poziom szczegółowości (np. "Jesteś ekspertem ds. obsługi klienta").
- Doprecyzowanie – Uściślenie celu, zakresu, ograniczeń oraz oczekiwanego formatu odpowiedzi w prompcie.
- Zgoda na niepełne dane – Instrukcja w prompcie, która informuje AI, że akceptujesz podanie znanych, choć potencjalnie niekompletnych lub wymagających weryfikacji, informacji.
- Technika "krok po kroku" – Metoda konstruowania promptu, polegająca na rozbijaniu złożonego zadania na mniejsze, sekwencyjne etapy, aby ułatwić AI przetwarzanie i generowanie precyzyjnych odpowiedzi.
- Technika "przykłady (few-shot)" – Metoda dostarczania AI jednego lub kilku wzorcowych przykładów, aby nauczyć model oczekiwanej struktury, tonacji lub stylu odpowiedzi.
- Antywzorzec – Przykłady nieefektywnych, nieprecyzyjnych lub błędnych promptów, których należy unikać (np. ogólniki, sprzeczne polecenia).
- Złoty wzór promptu – Zalecana struktura skutecznego promptu, zazwyczaj obejmująca elementy takie jak rola, cel, ograniczenia/format i kontekst/przykład.
- Uzasadnienie i źródła – Prośba skierowana do AI, aby podała podstawy swoich odpowiedzi oraz miejsca, gdzie można zweryfikować przedstawione informacje, co zwiększa wiarygodność danych.
- Format odpowiedzi – Określenie, w jakiej formie AI ma przedstawić dane (np. tabela, lista, e-mail, procedura).
- Checklista "gotowy prompt" – Lista kontrolna zawierająca kluczowe elementy, które powinien zawierać skuteczny prompt, aby zapewnić kompleksowość i precyzję.
- Wiarygodność – Stopień, w jakim informacje generowane przez AI są prawdziwe, dokładne i godne zaufania.